I. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh - chặng đường 89 năm xây dựng và trưởng thành

Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng và Bác Hồ đã nhận thấy sự cần thiết phải thành lập tổ chức cộng sản của những người trẻ tuổi. Chính vì thế, Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá I) tháng 10/1930 đã ra “Án nghị quyết về Cộng sản thanh niên vận động”.

Thực hiện Án nghị quyết tháng 10/1930, các cơ sở Đoàn đã được xây dựng trên khắp cả nước từ Bắc vào Nam. Tuy nhiên, hệ thống của Đoàn chưa được thống nhất và Đoàn chưa có sinh hoạt riêng. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai tại Sài Gòn từ ngày 20 đến 26/3/1931, dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng đã dành một phần quan trọng trong chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên. Trên cơ sở nghiên cứu bức thư của Ban Chấp hành Quốc tế Thanh niên Cộng sản gửi cho Đảng ta, Hội nghị đã nghiêm túc kiểm điểm đánh giá việc thực hiện nghị quyết lần thứ nhất (tháng 10/1930).

Đến tháng 3/1931, sau một quá trình chuẩn bị, được sự lãnh đạo và tổ chức của Hội Việt Nam cách mạng Đông Dương Đảng Cộng sản Đông Dương; sự lãnh đạo, trực tiếp bồi dưỡng, đào tạo của Nguyễn Ái Quốc, tổ chức cơ sở Đoàn ở nước ta “từ bắt đầu hiếm hoi” với một nhóm nhỏ 8 thiếu niên do Bác Hồ trực tiếp chăm sóc dìu dắt, sau 5 năm đã phát triển và trưởng thành vượt bậc. Lúc này, trên cả ba miền Bắc, Trung, Nam của nước ta đã xuất hiện nhiều tổ chức Đoàn cơ sở với hơn 1.500 đoàn viên. Ở một số địa phương, đã hình thành Đoàn từ cơ sở huyện, tỉnh, dần dần đã trở thành lực lượng hùng hậu, xung kích của Đảng, cống hiến hết mình trong cuộc kháng chiến, kiến quốc, xây dựng Tổ quốc Việt Nam quang vinh.

Thể theo nguyện vọng và đề nghị của tuổi trẻ cả nước, của Ban Bí thư Trung ương Đoàn, được sự đồng ý của Bộ chính trị và Bác Hồ kính yêu, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam (họp từ ngày 22 đến ngày 25/3/1961) đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 là Ngày thành lập Đoàn. Từ đó, ngày 26/3 hàng năm trở thành Ngày kỷ niệm, tôn vinh truyền thống vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh quang vinh.

Ngay sau khi thành lập, Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương đã phát triển được nhiều đoàn viên trong cao trào cách mạng 1930 - 1931 mà đỉnh cao là phong trào Xô - viết Nghệ Tĩnh. Từ phong trào cách mạng giai đoạn này đã xuất hiện nhiều gương thanh niên đấu tranh oanh liệt, tiêu biểu là người đoàn viên thanh niên cộng sản Lý Tự Trọng với câu nói nổi tiếng trước tòa án kẻ thù: “Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác”.

Tháng 7/1936, Hội nghị Trung ương Đảng đã định ra đường lối chuyển hướng nhiệm vụ từ đấu tranh bí mật, bất hợp pháp sang đấu tranh công khai, hợp pháp và nửa hợp pháp. Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương tiếp nối truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương tích cực vận động thanh niên đấu tranh chống thực dân, đế quốc, phản động tay sai, đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hòa bình. Tháng 9/1939, chiến tranh thế giới lần thứ II bùng nổ, trong tình hình mới, tổ chức Đoàn phải chuyển vào hoạt động bí mật và xây dựng tổ chức chặt chẽ với tên mới là Đoàn Thanh niên Phản đế Đông Dương.

Mùa xuân năm 1941, Bác Hồ trở về nước cùng Trung ương Đảng trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Tháng 5 năm 1941, Người đã chủ trì Hội nghị Trung ương VIII tại Pắc Bó, Cao Bằng. Dưới ánh sáng Nghị quyết Hội nghị Trung ương VIII, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam ra đời tiếp nối sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của các tổ chức thanh niên trước đó do Đảng, Bác Hồ tổ chức, giáo dục và rèn luyện. Dưới ngọn cờ của Đảng và Bác Hồ vĩ đại, Đoàn Thanh niên Cứu quốc và tuổi trẻ cả nước đã xung kích cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vùng lên tiến hành thành công Cách mạng tháng Tám năm 1945, mở ra kỷ nguyên độc lập tự do cho dân tộc, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam châu Á.

Thực hiện lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ cách mạng, đoàn viên, thanh niên là lực lượng hăng hái đi đầu trong phong trào chống “giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm”. Thời gian độc lập không được bao lâu, thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta một lần nữa, cả dân tộc lại bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ đầy gian khổ, hy sinh. Tiêu biểu cho những ngày đầu kháng chiến là tuổi trẻ Sài Gòn - Chợ Lớn đã thành lập các đội Thanh niên xung phong cảm tử, thanh niên tự vệ kiên quyết đánh trả kẻ thù. Tại Thủ đô Hà Nội suốt 60 ngày đêm, nhiều chiến sỹ với tuổi đời còn rất trẻ đã ôm bom ba càng chặn xe tăng giặc ngay trên đường phố.

Sau gần 20 năm hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ I được tổ chức tại Đại Từ, Thái Nguyên (từ ngày 07 đến ngày 14/02/1950) với chủ đề “Chiến đấu và xây dựng tương lai”. Phát huy thành công của Đại hội, hàng vạn nam nữ thanh niên hăng hái xung phong tham gia phục vụ các chiến dịch, phong trào “Tòng quân giết giặc lập công” phát triển khắp mọi nơi. Sau chín năm trường kỳ kháng chiến, tháng 5/1954, quân và dân ta đã làm nên một Điện Biên Phủ chấn động địa cầu. Trong cuộc trường kỳ kháng chiến ấy đã xuất hiện nhiều tấm gương tuổi trẻ kiên cường, dũng cảm như: Trần Văn Ơn, Võ Thị Sáu, La Văn Cầu, Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Chiên, Bế Văn Đàn, Phan Đình Giót, Tô Vĩnh Diện... Họ thật xứng đáng đại diện cho một lớp trẻ “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.

Ngày 19/10/1955, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ra Nghị quyết đổi tên Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam thành Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam. Tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ II (từ ngày 25/10 đến ngày 04/11/1956), Bác Hồ đã ân cần căn dặn: “Đảng và Chính phủ ta có thể tự hào đã tạo nên một thế hệ thanh niên dũng cảm như các cháu và mong các cháu tiếp tục phấn đấu hăng hái cho công cuộc bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nước nhà”. Từ sau Đại hội, tuổi trẻ miền Bắc đã dấy lên phong trào thi đua lao động sản xuất để khôi phục kinh tế, cải tạo và xây dựng xã hội mới. Hàng vạn thanh niên tham gia xây dựng các công trình thủy lợi, khai hoang phục hóa đất đai; hàng triệu thanh niên hăng hái theo học các lớp bổ túc văn hóa... Ở miền Nam, phong trào đấu tranh chính trị của thanh niên, học sinh - sinh viên tuy bị đế quốc Mỹ và tay sai đàn áp dã man song không hề nao núng. Trong những ngày đồng khởi, các đội “Trung kiên”, “Xung phong” do thanh niên đảm nhận đã được thành lập ở khắp mọi nơi, tiến hành vây đồn, lấy bốt, trừ gian, phá ấp chiến lược... Tiêu biểu cho tinh thần ấy là chị Trần Thị Lý, người con gái anh hùng đất Quảng nhiều lần bị địch bắt, mang trong mình nhiều vết thương nhưng không hề nhụt chí trước quân thù.

Từ ngày 23 đến ngày 25/3/1961, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ III được triệu tập tại Hà Nội, Đại hội đã phát động phong trào “Xung phong tình nguyện vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất”. Tháng 8/1964, đế quốc Mỹ leo thang gây chiến tranh phá hoại bằng không quân đối với miền Bắc, tuổi trẻ Thủ đô Hà Nội đã phát động phong trào “Ba sẵn sàng”. Được sự chỉ đạo kịp thời của Trung ương Đoàn, phong trào đã phát triển sâu rộng trong cả nước. Ở miền Bắc, hàng triệu đoàn viên, thanh niên đăng ký tham gia phong trào “Ba sẵn sàng” nêu cao quyết tâm chi viện cho chiến trường miền Nam với tinh thần “Chưa thắng giặc Mỹ, chưa về quê hương”.

Tháng 02/1965, Đại hội Đoàn Thanh niên toàn miền Nam đã phát động phong trào “Năm xung phong”, sau một thời gian ngắn, có hàng vạn đoàn viên, thanh niên tham gia phong trào này. Từ phong trào “Ba sẵn sàng” và “Năm xung phong” đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân với những chiến công xuất sắc như: Bảy dũng sĩ Điện Ngọc, Quảng Nam anh dũng đánh trả một tiểu đoàn địch; Tạ Thị Kiều tay không đoạt bốt giặc; Lê Thị Hồng Gấm chiến đấu đến hơi thở cuối cùng không chịu đầu hàng giặc; câu nói bất hủ của người thợ điện trẻ tuổi Nguyễn Văn Trỗi “Còn giặc Mỹ thì không có hạnh phúc” đã gây xúc động cho tuổi trẻ và nhân dân tiến bộ khắp 5 châu; lời hô của Anh hùng liệt sỹ Nguyễn Viết Xuân “Nhằm thẳng quân thù mà bắn!” đã trở thành hiệu lệnh thúc giục quân và dân ta xông lên tiêu diệt quân thù.

Nhân dịp kỷ niệm 40 năm Ngày thành lập Đảng, thể theo nguyện vọng của cán bộ, đoàn viên, thanh niên cả nước, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ra quyết định: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam được  mang tên Đoàn Thanh niên Lao động Hồ Chí Minh. Thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đã làm nên một đại thắng mùa xuân năm 1975, cả nước thống nhất và đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong chiến thắng vĩ đại ấy, có sự đóng góp to lớn của đoàn viên, thanh niên trên khắp các mặt trận. Đảng ta, nhân dân ta, Đoàn ta đã giáo dục, rèn luyện một thế hệ thanh niên Việt Nam vô cùng dũng cảm, thông minh, không sợ gian khổ, hy sinh, quyết chiến - quyết thắng. Sau ngày thống nhất nước nhà, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV (1976) đã ra quyết định Đoàn Thanh niên Lao động Hồ Chí Minh mang tên Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Từ ngày 20 đến ngày 22/11/1980, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IV đã được tiến hành tại Thủ đô Hà Nội. Đại hội đã quyết định đẩy mạnh hơn nữa phong trào “Ba xung kích” thành cao trào thi đua hành động cách mạng của tuổi trẻ thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Vào thời điểm này, hàng triệu lượt đoàn viên, thanh niên tham gia phong trào “Ba xung kích làm chủ tập thể”; gần 9 triệu đoàn viên, thanh niên tham gia phong trào “Thanh niên xung kích xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; hàng chục vạn thanh niên gia nhập lực lượng vũ trang, góp phần tích cực bảo vệ vững chắc biên cương Tổ quốc và làm tròn nghĩa vụ quốc tế. Tiếp đó là các phong trào “Hành quân theo bước chân những người anh hùng” đã thu hút gần 6 triệu đoàn viên, thanh thiếu nhi tham gia và “Hành quân theo chân Bác” đã có 10 triệu thiếu niên nhi đồng tham gia.

Từ ngày 27 đến ngày 30/11/1987, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ V đã phát động phong trào “Tuổi trẻ xung kích, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VI (diễn ra từ ngày 15/10 đến 18/10/1992). Tháng 02 năm 1993, Hội nghị lần thứ hai, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khóa VI đã quyết định triển khai hai phong trào lớn là “Thanh niên lập nghiệp” và “Tuổi trẻ giữ nước”, được đông đảo đoàn viên thanh niên cả nước hưởng ứng sôi nổi và nhiệt tình.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VII (từ ngày 26 đến ngày 29/11/1997) đã quyết định tiếp tục phát triển và nâng hai phong trào trên lên một tầm cao mới. Năm 2000, Bộ Chính trị và Chính phủ quyết định là “Năm thanh niên Việt Nam”. Từ thời điểm này phong trào “Thanh niên tình nguyện” có bước phát triển mới, đi vào thực tiễn, được đông đảo các cấp bộ Đoàn và đoàn viên, thanh niên tham gia, tạo nên ấn tượng tốt đẹp về lớp thanh niên Việt Nam của thời kỳ mới. Tổ chức Đoàn các cấp đã chủ động đề xuất và đảm nhận hàng ngàn chương trình, dự án kinh tế - xã hội quan trọng, tiêu biểu như: Dự án xóa cầu khỉ, xây cầu mới vùng đồng bằng Nam bộ; xây dựng Đảo thanh niên; làm đường Hồ Chí Minh; xây dựng Làng Thanh niên lập nghiệp... Phong trào thi đua học tập, lao động sáng tạo để chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức, khoa học công nghệ mới; sinh hoạt chính trị “Tuổi trẻ Việt Nam tiến bước dưới cờ Đảng”, “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”... đã lôi cuốn hàng triệu thanh thiếu niên tham gia. Từ trong phong trào của tuổi trẻ đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân tiêu biểu trên các lĩnh vực công tác.

Với tinh thần “Đoàn kết, sáng tạo, xung kích, tình nguyện”, Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ VIII (từ ngày 08/12 đến ngày 11/12/2002) đã mở ra một trang mới trong lịch sử phát triển của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Đại hội đã phát động phong trào lớn “Thi đua, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” và kêu gọi tuổi trẻ Việt Nam cùng siết chặt tay dưới lá cờ vinh quang của Đoàn, nguyện đi theo con đường cách mạng của Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn, nắm chắc thời cơ, vượt qua thách thức, góp phần to lớn vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Phong trào mới với sức sống mới, hàng triệu thanh niên thi đua học tập, tiến quân vào khoa học - công nghệ; thi đua lao động sáng tạo để lập thân lập nghiệp; xung phong tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng; góp phần giữ vững an ninh chính trị, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Các cuộc vận động, phong trào mới được triển khai như: “Sáng tạo trẻ”, “Bốn mới” (kỹ thuật mới, ngành nghề mới, thị trường mới, mô hình mới), “Cán bộ công chức trẻ với cải cách hành chính”, “Học tập tốt, rèn luyện tốt”, “Trí thức trẻ tình nguyện”... đã góp phần khơi sức thanh niên trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, tạo ra nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo từ thực tiễn. Đặc biệt sinh hoạt chính trị “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”, “Tiếp lửa truyền thống - Mãi mãi tuổi hai mươi”, diễn đàn “Tuổi trẻ sống đẹp, sống có ích”, cuộc vận động “Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”  đã được các cấp bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên triển khai thực hiện nghiêm túc, có sức lôi cuốn và lan toả mạnh mẽ, tạo hiệu ứng xã hội sâu rộng góp phần quan trọng nâng cao nhận thức, bồi đắp lý tưởng cách mạng và niềm tin cho thế hệ trẻ.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ IX (diễn ra tại Thủ đô Hà Nội từ ngày 17/12 đến 21/12/2007). Trong nhiệm kỳ 2007 - 2012, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tập trung triển khai hai phong trào lớn là “Năm xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” và “Bốn đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”. Hai phong trào trên vừa phát huy mạnh mẽ tiềm năng của thanh niên, vừa tạo môi trường giáo dục, rèn luyện cho thanh niên, vì sự phát triển của thanh niên, của cộng đồng và đất nước; đồng thời góp phần định hướng, bảo vệ, chăm lo lợi ích chính đáng của thanh niên, khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng của thanh niên, huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ thanh niên. Nhiều chương trình lớn của Đoàn như Tháng thanh niên, chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè, chương trình Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam, chương trình Thắp nến tri ân các anh hùng liệt sỹ, Khi Tổ quốc cần... với nội dung có nhiều đổi mới, sáng tạo, hấp dẫn đã thực sự tập hợp, đoàn kết được đông đảo các lực lượng thanh niên trong xã hội tham gia, được xã hội ghi nhận, ủng hộ và đánh giá cao.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ X, nhiệm kỳ 2012 - 2017 là Đại hội của khát vọng tuổi trẻ. Đại hội được tổ chức từ ngày 11 đến ngày 14 tháng 12 năm 2012 tại Thủ đô Hà Nội. Đại hội đã quyết định tiếp tục triển khai 2 phong trào “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” và “Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” (có điều chỉnh, bổ sung các nội dung của hai phong trào để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới) nhằm tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tinh thần tình nguyện, khơi dậy tiềm năng to lớn của thanh niên tham gia thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế.

Trong nhiệm kỳ Đại hội, nhiều phong trào lớn của Đoàn được triển khai mạnh mẽ, thu hút sự tham gia của đông đảo đoàn viên, thanh niên và tạo được hiệu ứng tốt đẹp trong cộng đồng xã hội như phong trào “Tuổi trẻ chung tay xây dựng nông thôn mới”, “Thanh niên tham gia xây dựng văn minh đô thị”, các phong trào học sinh, sinh viên như: “Học sinh 3 rèn luyện”, “Khi tôi 18”, “Sinh viên 5 tốt”; hay phong trào thi đua “3 trách nhiệm”, “Sáng tạo trẻ”... Phong trào “Thanh niên tình nguyện” có bước phát triển cả về chất lượng và số lượng với các hoạt động nổi bật, ý nghĩa như Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè, Tiếp sức mùa thi, hiến máu nhân đạo, các hoạt động tình nguyện mùa đông, xuân tình nguyện, các hoạt động tình nguyện của y, bác sỹ trẻ, đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn... Nhiều chương trình, cuộc vận động hướng về biển đảo thu hút sự quan tâm, tham gia của tuổi trẻ cả nước như: “Hành trình tuổi trẻ vì biển đảo quê hương”, “Đồng hành với ngư dân trẻ ra khơi”... với nội dung có nhiều đổi mới, sáng tạo đã thu hút được đông đảo thanh niên tham gia, được xã hội ghi nhận, ủng hộ và đánh giá cao.

Đại hội Đoàn toàn quốc lần thức XI, diễn ra từ ngày 09 đến ngày 13 tháng 12 năm 2018 tại Thủ đô Hà Nội, với khẩu hiệu hành động “Tiên phong - bản lĩnh - đoàn kết - sáng tạo - phát triển”. Đại hội biểu thị quyết tâm thực hiện mục tiêu công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ 2017 - 2022: “Xây dựng lớp thanh niên thời kỳ mới có lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị vững vàng, giàu lòng yêu nước; có đạo đức, lối sống văn hóa, trách nhiệm, tuân thủ pháp luật, yêu chuộng hòa bình; có tri thức, sức khỏe, hoài bão, khát vọng vươn lên. Xây dựng Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thực sự vững mạnh, tập hợp đoàn kết đông đảo thanh niên, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nâng cao trách nhiệm phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tích cực tham gia bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Phát huy thanh niên xung kích, tình nguyện, sáng tạo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.

Tại Đại hội, đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã có bài phát biểu quan trọng chỉ đạo Đại hội, khẳng định vai trò to lớn của tuổi trẻ Việt Nam đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong các thời kỳ cách mạng và trong nhiệm kỳ qua. Bên cạnh nêu ra các hạn chế còn tồn tại, Tổng Bí thư cũng chỉ ra những nhiệm vụ trọng tâm của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi trong giai đoạn hiện nay; bày tỏ mong muốn các cấp bộ đoàn tập trung thực hiện tốt 03 nhiệm vụ trọng tâm nhiệm kỳ: Một là, tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Hai là, chăm lo củng cố xây dựng tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thực sự vững mạnh về tư tưởng chính trị, tổ chức và hành động, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ba là, đổi mới và nâng cao hiệu quả các phong trào, chương trình của Đoàn, phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên, khẳng định vai trò của Đoàn trong đồng hành, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên.

Nhiệm vụ trọng tâm trong Nghị quyết Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI là tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi, trọng tâm là giáo dục, bồi đắp lý tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị cho thanh niên. Tập trung triển khai 3 phong trào hành động cách mạng: “Thanh niên tình nguyện”; “Tuổi trẻ sáng tạo”; “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc” trong từng nhóm đối tượng, tiếp tục duy trì các phong trào đặc thù. Toàn Đoàn triển khai 3 chương trình đồng hành với thanh niên: “Đồng hành với thanh niên trong học tập”; “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”; “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”, góp phần phát triển thanh niên toàn diện, khẳng định vai trò của Đoàn trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên. Thu hút, tập hợp, giáo dục thanh niên qua phong trào góp phần phát huy tính tích cực chính trị - xã hội của thanh niên, tạo môi trường thực tiễn rộng lớn, phong phú để giáo dục, rèn luyện, phát huy thanh niên.

Trải qua 89 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã khẳng định bản lĩnh cách mạng, lòng trung thành với Đảng, với dân tộc, là lực lượng xung kích cách mạng, là tổ chức hạt nhân chính trị của thanh niên Việt Nam, đội hậu bị tin cậy của Đảng, là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên Việt Nam. Qua các phong trào, các cuộc vận động do Đoàn phát động, lớp lớp thanh niên Việt Nam đã không ngại khó khăn, gian khổ, vượt lên mọi thử thách, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh; tích cực, năng động, sáng tạo trong học tập, lao động, sản xuất; xung kích, tình nguyện bảo vệ, xây dựng quê hương, đất nước. Khẳng định, việc giữ gìn, phát huy truyền thống vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam, của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh luôn được các thế hệ cán bộ, đoàn viên, thanh niên xem là nghĩa vụ, trách nhiệm và là mệnh lệnh đặc biệt của trái tim và khối óc. Với những cống hiến to lớn trong 89 năm qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và tuổi trẻ Việt Nam đã hai lần vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và nhiều phần thưởng cao quý khác. Điều đó khẳng định sự ghi nhận, đánh giá cao của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đối với những cống hiến xứng đáng của thế hệ trẻ nước nhà và sự phát triển, lớn mạnh của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

II. Tháng Thanh niên năm 2020

Tháng Thanh niên năm 2020 được triển khai gắn với nhiều đợt hoạt động cao điểm của tuổi trẻ cả nước chào mừng kỷ niệm 90 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2/1930 - 03/2/2020); 89 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2020); chào mừng đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIII của Đảng; chào mừng 45 năm Ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2020), 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2020), 75 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc Khánh 02/9 và nhiều ngày kỷ niệm quan trọng khác của Đảng, Nhà nước và tổ chức Đoàn… Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã ban hành hệ thống văn bản chỉ đạo và phát động thi đua trong tuổi trẻ cả nước với nhiều giải pháp quan trọng và đồng bộ. Với chủ đề công tác năm 2020: “Tuổi trẻ Việt Nam tự hào tiến bước dưới cờ Đảng”, toàn Đoàn sẽ tổ chức 4 đợt hoạt động lớn gồm: Đợt hoạt động cao điểm kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng với chủ đề “Tuổi trẻ Việt Nam sắt son niềm tin với Đảng” (từ đầu năm đến hết 03/02); kỷ niệm 45 năm Ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước và 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh với chủ đề “Tự hào Tuổi trẻ thế hệ Bác Hồ” (từ tháng 3 - 19/5); kỷ niệm 75 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 với chủ đề “Tự hào Việt Nam” (từ tháng 6 tới 2/9) và chào mừng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII chủ đề “Tuổi trẻ Việt Nam tự hào tiến bước dưới cờ Đảng” (tháng 10 đến hết năm 2020 và sang tháng 01/2021).

Trên cơ sở chỉ đạo của Trung ương Đoàn, các cấp bộ Đoàn cần nghiên cứu, triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình hành động, tổ chức tốt các chặng thi đua, đặt biệt là các hoạt động sinh hoạt chính trị, sinh hoạt truyền thống; đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh; tích cực tham gia đóng góp ý kiến vào văn kiện đại hội đảng các cấp và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII; triển khai công trình, phần việc thanh niên…. có trọng tâm, trọng điểm, thiết thực, hiệu quả; phù hợp với tình hình của địa phương, cơ quan, đơn vị và tâm lý, nhu cầu của thanh thiếu niên. Kết quả công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi năm 2020, đặc biệt là Tháng Thanh niên sẽ góp phần quan trọng lập thành tích chào mừng 90 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh vào năm 2021.

Với chủ đề “Thanh niên Việt Nam tình nguyện, sáng tạo vì cộng đồng”, Tháng Thanh niên năm 2020 sẽ được triển khai với 7 nhóm nội dung và giải pháp quan trọng như sau:

1. Tuyên truyền, giáo dục về truyền thống vẻ vang của tuổi trẻ Việt Nam và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh. Trọng tâm là đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền cho thanh thiếu nhi cả nước về quá trình ra đời, hình thành và phát triển của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh gắn với các hoạt động về nguồn, đến với địa danh lịch sử, đến thăm và tổ chức sinh hoạt truyền thống tại các di tích lịch sử của Đoàn, Hội, các địa danh gắn với các gương anh hùng, liệt sĩ trẻ tuổi; tổ chức các buổi gặp gỡ, giao lưu với các đồng chí cựu cán bộ Đoàn, đoàn viên tiêu biểu qua các thời kỳ, các gương mặt trẻ tiêu biểu của địa phương, đơn vị.

2. Tổ chức các hoạt động phát huy tinh thần tình nguyện vì cộng đồng của thanh niên. Tập trung thực hiện các hoạt động như: (1) Thanh niên tình nguyện tham gia xây dựng nông thôn mới; (2) Thanh niên tình nguyện tham gia xây dựng đô thị văn minh; (3) Thanh niên tham gia các hoạt động an sinh xã hội, phục vụ nhân dân.

3. Tổ chức các hoạt động thúc đẩy tinh thần sáng tạo vì cộng đồng của thanh niên. Trọng tâm là vận động đoàn viên, thanh niên đăng tải ý tưởng, sáng kiến lên Ngân hàng ý tưởng sáng tạo thanh niên Việt Nam (www.ytuongsangtao.net); lựa chọn các ý tưởng có tính khả thi cao, phục vụ cộng đồng để hỗ trợ hiện thực hóa; Đoàn cấp tỉnh nghiên cứu tổ chức sàn giao dịch ý tưởng để làm cầu nối chuyển giao, hỗ trợ hiện thực hóa ý tưởng; tổ chức các cuộc thi tìm kiếm ý tưởng sáng tạo của thanh niên giải quyết các vấn đề được xã hội quan tâm: an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, trang bị kỹ năng thực hành xã hội cho thanh thiếu nhi; tổ chức cuộc thi “Cán bộ, công chức, viên chức trẻ với văn hóa công vụ”.

4. Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp. Tổ chức phát động cuộc thi “Ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp” cho sinh viên, thanh niên nông thôn, doanh nhân trẻ; tổ chức Sàn giao dịch ý tưởng khởi nghiệp; tổ chức tư vấn, đào tạo, hỗ trợ thông tin, kiến thức, kỹ năng, các kênh tiêu thụ sản phẩm cho thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp; thành lập các câu lạc bộ khởi nghiệp, câu lạc bộ Đầu tư khởi nghiệp trong các trường đại học, cao đẳng, các cơ sở Đoàn, Hội; xây dựng điểm các mô hình thanh niên làm kinh tế ứng dụng khoa học công nghệ cao; hỗ trợ vốn vay cho các dự án làm kinh tế của thanh niên.

5. Tư vấn hướng nghiệp, giới thiệu việc làm cho thanh thiếu niên. Triển khai các hoạt động tư vấn hướng nghiệp, tư vấn tuyển sinh trong học sinh các trường THCS, THPT, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên; tổ chức ngày hội tuyển dụng lao động, ngày hội việc làm; tổ chức các hoạt động tư vấn việc làm cho học sinh, sinh viên trước khi tham gia thị trường lao động; tổ chức hướng dẫn kỹ năng tìm kiếm việc làm, kỹ năng tự tạo việc làm và kỹ năng làm việc cho thanh niên, trong đó tập trung đối tượng thanh niên nông thôn, bộ đội xuất ngũ, thanh niên công nhân.

6. Xây dựng Đoàn vững mạnh, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên. Trọng tâm là các hoạt động đối thoại, trao đổi giữa cấp uỷ đảng, lãnh đạo, chính quyền với các cấp bộ Đoàn, đoàn viên, thanh niên; tổ chức Ngày đoàn viên cho đoàn viên đang lao động, công tác tại các khu chế xuất, khu công nghiệp, doanh nghiệp ngoài nhà nước, các địa bàn đô thị mới tập trung đông đoàn viên; triển khai việc học tập các bài học lý luận chính trị trong đoàn viên; tổ chức sinh hoạt chi đoàn chủ điểm gắn với chủ đề của Tháng Thanh niên nhằm nâng cao nhận thức, hành động của đoàn viên; tổ chức các lớp bồi dưỡng nhận thức về Đoàn, phát triển đoàn viên mới; tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giới thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp; thành lập các tổ chức Đoàn ở khu đô thị mới, chung cư cao tầng, khu nhà trọ với mô hình phù hợp; tổ chức các hội nghị phản biện dự thảo Luật Thanh niên (sửa đổi); Hội đồng Đội các cấp tổ chức Ngày hội “Thiếu nhi vui, khỏe” trong các Liên đội tiểu học và “Tiến bước lên đoàn” trong các Liên đội Trung học cơ sở nhân kỷ niệm 89 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.

7. Tổ chức các hoạt động đồng hành với thanh niên trong hội nhập quốc tế. Năm 2020 đánh dấu mốc son quan trọng khi Việt Nam đảm nhiệm cùng lúc vai trò Chủ tịch ASEAN và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, do vậy cần tập trung tuyên truyền sâu đậm về các hoạt động của Việt Nam khi thực hiện 02 nhiệm vụ quan trọng nêu trên. Tham mưu với cấp ủy và chính quyền để tổ chức các hoạt động giao lưu, hợp tác thanh niên Việt Nam với các nước trên thế giới (trọng tâm là 25 tỉnh có đường biên giới trên đất liền). Trong đó, đặc biệt chú trọng các hoạt động hợp tác với thanh niên các nước láng giềng, ASEAN, cụ thể là: Các hoạt động kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Trung Quốc, 70 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Triều Tiên, 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, chuỗi các hoạt động của thanh niên trong năm Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN. Tổ chức các buổi thông tin chuyên đề về những nội dung đối ngoại quan trọng của Đảng, Nhà nước, về tình hình Biển Đông, cộng đồng ASEAN, khu vực và thế giới cho cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên; tổ chức tuyên truyền về cộng đồng ASEAN, quá trình 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN.

8. Một số hoạt động cấp Trung ương. Tuyên dương 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2019; kỷ niệm 89 năm ngày thành lập Đoàn và trao Giải thưởng Lý Tự Trọng năm 2020; tổ chức đồng loạt “Ngày Chủ nhật xanh” vào ngày 01/3/2020; đối thoại giữa đồng chí Bí thư thứ nhất Trung ương Đoàn với thanh niên; tổ chức học tập trực tuyến toàn quốc 4 bài học lý luận chính trị cho đoàn viên (sửa đổi năm 2020).

Một số khẩu hiệu tuyên truyền kỷ niệm 89 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2020) và Tháng Thanh niên năm 2020

1. Nhiệt liệt chào mừng 89 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2020)!

2. Tháng Thanh niên năm 2020: Tuổi trẻ Việt Nam tình nguyện, sáng tạo vì cộng đồng!

3. Tháng Thanh niên năm 2020: Mỗi thanh niên một ý tưởng sáng tạo!

4. Tuổi trẻ Việt Nam chung tay xây dựng nông thôn mới!

5. Tuổi trẻ Việt Nam tham gia xây dựng đô thị văn minh!

6. Tuổi trẻ Việt Nam xung kích, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc!

--------------